សំភាសយាយខ្ញុំអំពី ជីវិភាពទូទៅនៅសម័យអាណានិគមបារាំង

ពេលវេលាវិលទៅមុខ មនុស្សឆ្លងពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ បានកត់ត្រាពី សម័យកាលទូទៅ និងពី របបនយោបាយ ដែលផ្លាស់ប្តូរ។ ជាទូទៅគេតែងតែនិយាយថា ប្រវត្តិសាស្ត្រ សរសេរឡើង ដោយអ្នកឈ្នះ។ តែប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលគ្មានលំអៀងនិង លំអិតពីជីវភាព រស់នៅរបស់ប្រជាជន គឺស្ថិតនៅលើប្រជាជន ដែលធ្លាប់ រស់នៅ ឆ្លងកាត់សម័យកាលនោះ។ ស្វាមីខ្ញុំលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ អោយសំភាស និងសរសេរអំពីជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្ស ចាស់ៗ ក្នុងក្រុមគ្រួសារ កត់ត្រាទុកនូវអតីតកាល និង សង្គមដែលពួកគាត់ឆ្លងកាត់ សំរាប់ជាឯកសារ ដល់ មនុស្ស ជំនាន់ក្រោយ ក្នុងគ្រួសារបានដឹង។

កាលពីពេលថ្មីៗនេះខ្ញុំបានសំភាសសាកសួរ យាយខ្ញុំដែលគាត់បច្ចុប្បន្នមានអាយុច្រើនហើយ អំពីជីវភាព និង ការ រស់នៅ នៅកាលពីសម័យកាល គាត់នៅក្មេង។ គាត់ឈ្មោះ ហយ លេន កើតនៅឆ្នាំ 1921 គិតមកដល់ សព្វថ្ងៃ គាត់មានអាយុ ៩១ ឆ្នាំហើយ។ គាត់ជាកូនកាត់ចិន កើតនិងធំដឹងក្តីនៅក្នុង សម័យអាណានិគមបារាំង។ គាត់ កើតនៅ ស្រុកពាមប្រស្នា ខេត្តកំពង់ចាម ដែលមានឪពុកម្តាយ ជាកសិករ និង ជាឈ្មួញ។ គាត់រៀបការ នៅអាយុ ១៨ឆ្នាំ ហើយផ្លាស់ទីលំនៅទៅតាម ស្វាមីគាត់ ទៅកាន់ស្រុកកងមាស ខេត្តកំពង់ចាម។

ខ្ញុំហៅយាយខ្ញុំថា  ម៉ា ដែលមានន័យថាយាយ ជាទូទៅគេហៅបែបនេះ សំរាប់គ្រួសារកាត់ចិន។

A glance to the past

My grandma is now 92 years old. She used to tell me a lot of stories about her life in the past especially about the war and life during the war. In her life she has been experience few wars period in Cambodia, from Vietnam war that American bomb Cambodia until Khmer Rouge.

Until around year 2000, she still keeps her clothes in a bag so that it would be easy to grasp and go if there is any war happen. She also recommends me to prepare the same bag, unfortunately life in my generation is too far to believe that such a war can happen  again so I did not follow her advice :)

The Generations of this mix Cambodian-Chinese family until my grandma  generation are the agricultural farmers merchants. The families and extended family live along the Mekong River in Kampong Cham province. They have big agriculture land where they hire people to work for them.